نور الزهرا (سلام الله علیها)

 رهبر معظم انقلاب اسلامی:

امام حسن مجتبى‏ كارى كرد كه جريان اصيل اسلام در مجراى ديگرى، جريان پيدا بكند؛ منتها اگر نه به شكل حكومت - زيرا ممكن نبود - لااقل دوباره به شكل نهضت جريان پيدا كند.

دوران امام مجتبى‏(عليه‏الصّلاةوالسّلام) و حادثه‏ى صلح آن بزرگوار با معاويه، يا آن چيزى كه به نام صلح ناميده شد، حادثه‏ى سرنوشت‏ساز و بى‏نظيرى در كل روند انقلاب اسلامىِ صدر اول بود.

صلح امام حسن، صددرصد منطبق بر استدلال منطقى بود.

سنت وقف از مصاديق بارز احسان و خيرخواهي است که انسان در نتيجه تعاليم انبياي الهي آن را از گذشته هاي بسيار دور تاريخ به وجود آورده و در صحنه حيات انساني به صورت پديده اي اجتماعي براي همه نسل ها به وديعت نهاده است . وقف از حسنات موکد ديني و در زمره اعمال صالح باقيه است و از نظر اخلاقي ، بارزترين تجلي روحيه تعاون اجتماعي است . وقف تأسيسي اجتماعي است که از وارستگي و آزادگي و علو طبع واقف خود حکايت مي کند و به عمل خير واقف ، مهر ابديت و جاودانگي مي زند . وقف عملي است باقي و صالح ، و انفاقي است عاري از منت ، و احساني است خالي از اذيت و به دور از تحقير ديگران ، و صدقه اي است دائمي ، مستمر بدون ريا و وامي است بدون اضطراب از بازپرداخت آن و تعديل ثروتي است با رضا و رغبت ، بدون اکراه و اجبار و در طلب رضايت خداوند متعال . وقف از کنز اموال و تکاثر و بروز اختلاف فاحش طبقاتي به نحو موثر جلوگيري مي کند . خدمات وقف در جهان اسلام به ويژه در توسعه علم و دانش و ايجاد و احياي مراکز علمي و آموزشي به قدري واضح و روشن است که بسياري از مورخان و محققان به نقش موقوفات در توسعه علم و دانش اشاره نموده اند . به عنوان نمونه ، نظر دانشمند و مورخ معروف ابن خلدون ذکر مي شود : « نمي دانم خداوند چه عنايتي به شرق داشته ، ولي گمان مي کنم رواج بازار دانش و پيوستگي رشد تعليم در تمام زمينه هاي دانش و ديگر صنايع ضروري در سرزمين شرق ، به سبب فراواني عمران و آباداني و ترقي حضارت ( تمدن و شهرنشيني ) و کمک کردن به طالبان دانش از راه وظايف و مقرري هايي است که از اوقاف براي آنان معين مي شود و در نتيجه با توسعه يافتن اوقاف ، موجبات رفاه طالبان علم فراهم مي آيد . » [ مقدمه ابن خلدون 732 ـ 808 هـ . ق ] وقف به عنوان يک منبع مستمر مالي مراکز علمي بوده است و همواره پشتيباني ، مردمي داشته و اوامر و حکام زمان نقش زيادي در ايجاد آنها نداشته اند و اگر تاريخ موقوفات و صدقات جاريه تا کنون به صورت دقيق بررسي گردد ، معلوم خواهد شد که وقف چه تأثيرات فرهنگي و بهداشتي و تأميني در جامعه اسلامي داشته است و چه عالمان و دانشمندان بزرگي از رهگذر استفاده از منابع موقوفه به مقام هاي بلند علمي نايل آمده اند و همين دانشمندان چه خدماتي در پيشرفت فرهنگ و تمدن بشري انجام داده اند . اصولاً موقوفات با عنايت به استمرار درآمد و بهره آنها ، از بهترين و بيشترين منابع مالي براي تعليم و تعلم در جامعه اسلامي بوده است و استمرار و پايداري تعليم در اسلام طي قرون طولاني و همچنين نظم و ترتيب فعاليت هاي علمي در مراکز آموزشي به اين منبع مالي بستگي تام و تمام داشته است . از رهگذر موقوفات ثمرات فرهنگي و بهداشتي و حتي معيشتي بسيار زيادي در جوامع اسلامي نصيب جامعه گرديده است . مسلماً يکي از عوامل مهم رشد و شکوفايي تمدن اسلامي و نظام يافتن امر پژوهش و طلب دانش و حمايت از دانشمندان مراکز علمي : درالعلم ، دارالخزانه و بيت الحکمه بوده است که به وسيله موسسات بزرگ موقوفه اي که توسط واقفان خيرانديش به وجود آمده اند ، ايجاد شده تا نياز پژوهشگران مسلمان را برآورده ساخته که بتوانند فارغ از انديشه تأمين معاش به تحقيق و پژوهش و نگارش و ترجمه کتاب هاي قرون و اعصار پيش از خود پرداخته ، با سفر به دورترين نقاط عالم در طلب علم به ديدار علما و فرزانگان ديگر اقطار عالم نيز نايل آيند . مدارس ، کتابخانه ها ، دارالشفاها و حتي رصدخانه هاي بسياري را در دنياي اسلام مي توان برشمرد که کليه هزينه هاي ساختمان و اداره آنها از منابع موقوفه تأمين شود و در حقيقت وقف پشتوانه پايان ناپذيري بوده است که در هر شرايطي توانسته بدون نياز به کمک حکام و دولت ها اين گونه مراکز علمي را پابرجا نگاه داشته و امر تعليم و تعلم را آسان نمايد . البته خدمات وقف و آثار و برکات آن ، فقط در حوزه علم و دانش خلاصه نمي شود . نقش وقف در توسعه عدالت اجتماعي و نشر و ترويج شعائر اسلامي و حتي گسترش مدنيت غير قابل انکار است . به شهادت تاريخ ، آنچه شالوده بسياري از تمدن هاي بشري و به ويژه تمدن هاي فرهنگي گرديده ، مجموعه اقدامات ، اصولي است که از نظر معاني و مفاهيم ، تداعي کننده وقف مي باشد : ايثار ، گذشت ، انفاق و همدلي همه از اصولي هستند که در برهه اي از تاريخ ، موجبات پيروزي برخي از حکومت ها و دولت ها را در مقابل برخي از امپراطوري ها و حکومت هاي ديگر فراهم نموده اند ؛ همانند شکست حکومت ايران و روم در مقابل دولت و حکومت نوپاي اسلام که با بهره گيري از اين اصول و مفاهيم توانست در مدت کوتاهي بر دنياي زور و زر آن زمان پيروز شود . « نقل مي کنند روزي که سپاه اسلام به دروازه هاي مکه نزديک شد ، عده اي نزد ابوسفيان آمدند و گزارش دادند : تمام درب ها و دروازه ها را به روي محمد (ص) و سپاهش بسته ايم . ابوسفيان پاسخ داد : محمد (ص) از درها وارد نمي شود ، بلکه از دل ها وارد مي شود . » اين اصول و ارزش ها ، از قرن دوم هجري موجب يکه تازي و طلايه داري مسلمين در علوم و فرهنگ جهاني شده ؛ به اين جهت بر همه عالمان ديني ، هنرمندان ، نويسندگان ، محققان و پژوهشگران است که با تعهد و دلسوزي آگاهانه در ترويج و گسترش اين مفاهيم و ارزش ها تلاش و کوشش نموده ، و مکتب اسلام و قوانين حيات بخش آن را از که از چهارده قرن گذشته با ارائه الگوها و ارزش هاي مبتني بر فلسفه حيات بخش خود توانست به برتري خود تحقق بخشد به نسل جديد معرفي نمايند ؛ اسلامي که نه از طريق زور و حکومت داري و استبداد ، بلکه با ايجاد بهترين و پوياترين سيستم عدالت اجتماعي به وسيله خود مسلمانان و عدم تکيه بر بيت المال و خزانه دولت ، توانست بزرگ ترين مراکز علمي ، آموزشي ، بهداشتي ، درماني و اجتماعي را از طريق وقف و انفاق ايجاد نموده و سايه سياه و شوم برتري و استيلاي حکومت هاي غير اسلامي را بر مسلمانان در ده ها قرن کنار زده و مسلمين را آقا و سرور ساکنان ارض نمايد . امروزه با توجه به رشد جمعيت ، کميابي منابع و گسترش رقابت در کليه عرصه هاي اجتماعي و بازارهاي جهاني ، استفاده بهينه و کارآمد از منابع موجود وقفي و همچنين ايجاد منابع جديد با ظهور موقوفات جديد از اهميت به سزايي برخوردار است و اين امکان پذير نيست ، مگر وقف را شناخت و به ديگران نيز معرفي نمود . بديهي است اقدامات و تلاش هاي سازنده سازمان اوقاف و امور خيريه در اين مهم ، موثر واقع گرديده است ؛ هر چند هنوز بخش عظيمي از کار باقي مانده و بايد جامعه بيش از پيش به اين نکته واقف گردد که اين سنت شريف ، يعني وقف و ايقاف که از يادگارهاي ماندگار و ارزشمند پيامبر عظيم الشأن اسلام است ، توانسته ضمن رفع بسياري از نيازهاي جامعه ، امکانات لازم را جهت بروز خلاقيت ها و تربيت نوابغ فراهم نمايد و وسيله اي است که انسان پس از مرگ نيز مي تواند در امور خير و عام المنفعه شريک و سهيم باشد . جامعه بايد بداند وقف اهرم هاي متعددي دارد که مي تواند موجبات رفاه و آسايش و اعتلاي آن را به ارمغان آورد ؛ زيرا وقف مشارکت آور است و مشارکت در امور اجتماعي به معني قبول تعهد و مسئوليت است ؛ لذا مردم هر جامعه ناگزير از پذيرش آن هستند ؛ اين تعهد و مسئوليت مي تواند در شکل کار و فعاليت معين و نامحدودي ظهور نمايد که يا جنبه اخلاقي و اجتماعي دارد و يا فرم اقتصادي و حقوقي به خود گرفته باشد . آيا گسترش مشارکت هاي اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي که ضامن توسعه هر جامعه است ، جز در سايه وقف وانفاق صورت مي پذيرد ؟ آيا وقف ، مانع از انباشت پول و سرمايه در جوامع نمي گردد و ضمن ايجاد خير و صلاح آن جامعه موجبات استفاده معنوي واقفان حتي پس از مرگ آنان نمي شود ؟ و آيا … ؟ آري ، اقدامات بي شماري لازم است تا جامعه و متمکنان به اين وادي سوق پيدا نمايند و اين امکان پذير نيست ، مگر با آگاه نمودن آنان و اين نيز محقق نمي شود ؛ مگر رسانه هاي جمعي به وظيفه خود در اين رابطه عمل نمايند . يک اصل مهم در اين زمينه آن است که زمامداران جامعه و به تبع آن حاکمان رسانه اي به درک و تشخيص مخاطبان خود عقيده داشته و احترام بگذارند . اصطلاحات : موقوفه : به مالي که وقف مي شود گويند . واقف : به کسي که مال و دارايي خود را وقف مي کند گويند . موقوف عليه : به شخص يا مصرفي که مال براي آن وقف شده گفته مي شود . انواع وقف : وقف عام : حبس دارائي بر امور عام المنفعه . مانند : مساجد ، مدرسه ، بيمارستان و … وقف خاص : حبس مال و دارائي بر افراد خاص . مانند : وقف بر اولاد و احفاد . انواع وقف به اعتبار نوع موقوفه : الف : وقف اموال غير منقول مانند خانه ، زمين و باغ . ب : وقف اموال منقول قابل دوام مانند ظروف طلائي که امکان استفاده از آن به صورت زينت وجود دارد . وقف به اعتبار نيت واقف به دو بخش تقسيم مي شود : الف ـ وقف انتفاع : اگر قصد واقف از وقف ، تحصيل درآمد مادي نباشد . مانند : احداث مسجدي در زمين ملکي خود و يا زمين موات و امثال اينها . ب ـ وقف منفعت : اگر قصد واقف از وقف ، تحصيل درآمد باشد تا در مصرف معلومي هزينه شود . مانند : وقف چند مغازه براي حفظ و اداره مسجد يا مدرسه يا هزينه در دارالايتام . وقف از نظر مديريت : موقوفاتي که داراي متولي هستند ، غير متصرفي ناميده مي شوند . موقوفاتي که سازمان اوقاف توليت آنها را عهده دار است ، متصرفي ناميده مي شوند . صيغه وقف : لفظي است که اراده انشائي واقف ، داير بر وقف مال خود در قالب آن ابراز و اعلام مي شود . اعم از بيان صريح لفظ مانند اين که بگويد : « وقف کردم اين مال را براي فلان جهت » يا مفهوم وقف بطور ضمني بيان گردد ، مثل اينکه بگويد : « حبس دائم کردم مال خود را براي فلان جهت ».

اگر به‌ خاطر نيازى‌ مجبور شدى‌ با مردى‌ دوست‌ و همنشين‌ شوى‌ ، پس‌ با كسى‌ دوست‌ شو كه‌ وقتى‌ با او همنشينى‌ مى‌كنى‌ ، موجب‌ زينت‌ تو باشد و هنگامى‌ كه‌ به‌ او خدمتى‌ كردى‌ ، از تو حمايت‌ كند و هنگامى‌ كه‌ از او در خواست‌ كمك‌ كردى‌ ، تو را يارى‌ كند و اگر سخنى‌ گفتى‌ ، سخن‌ تو را تصديق‌ كند و اگر حمله‌ كردى‌ ، هجوم‌ تو را قوت‌ بخشد و اگر چيزى‌ طلب‌ كردى‌ ، تو را يارى‌ كند و اگر نقصى‌ از تو آشكار شد ، آن‌ را بپوشاند و اگر نيكى‌ از تو ديد ، آن‌ را به‌ حساب‌ آورد .

(بحار الانوار ، ج‌ 44 ، ص‌ 139)

بيشتر اهل‌ كوفه‌ به‌ معاويه‌ نوشتند : ما با تو هستيم‌ ، اگر مى‌خواهى‌ ما حسن‌ ( ع‌ ) را دستگير مى‌كنيم‌ و پيش‌ تو مى‌فرستيم‌ . بعد خيمه‌ امام‌ حسن‌ ( ع‌ ) را غارت‌ كرده‌ و آن‌ حضرت‌ را مجروح‌ كردند .

پس‌ امام‌حسن‌ ( ع‌ ) به‌ معاويه‌ نوشت‌ : همانا اين‌ امر ( حكومت‌ ) و جانشينى‌ پيامبر از آن‌ من‌ و اهل‌ بيت‌ من‌ است‌ و براى‌ تو و اهل‌ بيت‌ تو حرام‌ است‌ ، من‌ اين‌ مطلب‌ را از رسول‌ خدا شنيدم‌ .

سوگند به‌ خداوند ، اگر يارانى‌ شكيبا و آگاه‌ به‌ حق‌ خويش‌ مى‌يافتم‌ ، تسليم‌ تو نمى‌شدم‌ و آنچه‌ را مى‌خواستى‌ به‌ تو نمى‌دادم‌ .

(بحار الانوار ، ج‌ 44 ، ص‌ 45)

شهادت مصطفی احمدی روشن (1390 ش) مصطفی احمدی روشن در 17 شهریور 1358 چشم به جهان گشود. در سال 1377 در رشته مهندسی شیمی وارد دانشگاه صنعتی شریف می شود. وی از بسیجیان فعال بود و در دوران دانشجویی به عنوان معاون فرهنگی بسیج دانشجویی دانشگاه شریف فعالیت می نمود. شهید احمدی شخصی ولایتمدار و از شاگردان آیت الله خوشوقت استاد اخلاق تهران بوده است. در سال 1381 در رشته مهندسی شیمی موفق به دریافت مدرک کارشناسی گردید. وی دانشجوی دکترای دانشگاه صنعتی شریف و از نخبگان این دانشگاه به شمار می رفته است. این شهید که به عنوان استاد دانشگاه نیز فعالیت می کرد دارای چندین مقاله ISI به زبان های انگلیسی و فارسی بوده است. شهید احمدی روشن عضو هیئت مدیره یکی از شرکت های تامین کالای نیروگاه هسته ای نطنز اصفهان بود که در زمینه تهیه و خرید تجهیزات هسته ای فعالیت داشت. این شهید بزرگوار در هنگام شهادت معاون بازرگانی سایت نطنز بوده است. معاون بازرگانی سایت نطنز شخصی شوخ و باصفا و در عین حال در مدیریت جدی و قاطع بوده است. به گفته دوستان وی، شهید احمدی روشن فردی ولایتمدار، اخلاق مدار و شوخ طبع بود، شهادت آرزوی شهید احمدی روشن بود، او از شهادت نمی ترسید و امروز به آرزویش رسید. شهید احمدی همیشه می گفت دعا کنید تا من شهید شوم و اگر شهید شدید دست من را هم بگیرید. شهید احمدی دارای روحیه بسیجی و جهادی بود. او فردی خاص بود و دشمنان خوب فهمیدند که چه کسی را ترور کنند. وی اهل نماز اول وقت بود. ایشان دارای پشتکار بالا، پرتوان، پرتلاش، پرانرژی و توانمند در عرصه اجرایی و علمی بود. او در خط ولایت و سرسپرده بود، همیشه می گفت دعا کنید مثل ابراهیم مالک اشتر نشوم و مختار را تنها نگذارم. شهید احمدی در راهپیمایی عظیم 9 دی حضور داشت و یک ولایتمدار به معنای واقعی بود، او شیفته رهبر معظم انقلاب اسلامی بود. شهید احمدی روشن صبح چهار شنبه 21 دی ماه 90 بر اثر انفجار یک بمب مغناطیسی در خودروی خود در میدان کتابی ابتدای خیابان گل نبی تهران بدست عوامل استکبار به شهادت رسید. از شهید احمدی روشن یک فرزند به نام “علی” به یادگار مانده است.

رحلت فقيه اصولي “ابوالمعالي كلباسي اصفهاني” (1315 ق)
محمد بن حاج محمد ابراهيم كلباسي، از بزرگان علماي اماميه‏ي اوايل قرن چهاردهم هجري است. وي از نظر علمي، مراتب بلندي داشته و داراي تأليفات بسياري است. از جمله آثار او مي‏توان به كتب: شرح كفايه‏ي سبزواري، شرح خطبه‏ي الدمشقيه و الجبر و التَفويض اشاره كرد. وي همچنين درباره‏ي محدثان بزرگ و طبقات ديگر، كتب مستقلي تأليف كرده است.