نور الزهرا (سلام الله علیها)

زینب امینی

چکیده:

تولی از ریشه ولی به معنای دوست و یاری کننده است، اعلام محبت و دوست داشتن اولیای خدا که در سه مرحله زبانی، قلبی و عملی نمایان می‌شود سببی برای تقرب و نزدیکی به درگاه خداوند متعال می‌شود و واژه سلم نیز معنایی همانند آن دارد و به معنای مسالمت و سازگاری و صلح می‌باشد.واژه تبری از برء به معنای دوری جستن از چیزی و خلاص شدن است و در زیارت شریف عاشورا برائت به معنای دوری و بیزاری جستن است. از مهم‌ترین مبانی دین، تبری و بیزاری جستن از بنیانگذاران حکومت ظلم و فساد و دشمنان دینی است از آن جهت که این دو حالت روحی از عواطف مهم انسانی است در تربیت اخلاق فردی و همچنین فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی آثار مهمی دارد و انگیزه بسیاری از رفتارهای پسندیده و دوری از رفتارهای ناپسند می‌باشد. وجوب تولّی و تبرّی به قدری مهم است که در آیات قرآن به عنوان نشانه ی ایمان و در روایات اسلامی به عنوان «أوثق عربی الایمان» محکم ترین دستگیره ایمان معرفی شده حتی اگر تولّی و تبرّی نباشد بقیه اعمال ، عبادات بی حاصل شمرده می شود .. از آنجا که زیارت عاشورا حدیث قدسی است و از تأکیدی که بر زیارت عاشورا شده استفاده می‌شود که یکی از نکات مورد توجه تجلی و ظهور تولی و تبری در زندگی شیعیان است. در زیارت عاشورا تولی و اظهار ولایت و پذیرش آن به خوبی آشکار است از جمله در فراز اول که با سلام و درود برآن حضرت آغاز می‌شود و در ادامه اعلام همراهی با امام حسین علیه السلام و دعای تفدیه برای آن حضرت، بزرگداشت آن حضرت، تقرب به خدا متجلی است و در آخر با سلام بر آن حضرت و فرزندان و یارانش پایان می‌یابد و همچنین تبری و اظهار برائت و انزجار از ظالمان و ستمگران و کسانی که آن‌ها را به شهادت رساندند در فرازهای زیارت شریف به چشم می‌خورد که با لعن بر اولین ظالم که همان گروه زمینه ساز قتل بودند شروع می‌شود و در ادامه لعن گروه‌هایی که مانع ولایت اهل بیت علیه السلام شدند و لعن گروهی که دنیاپرستان نادان بودند و همچنین لعن گروه آخرت طلبان بی‌بصیرت به چشم می‌خورد و در آخر با لعن گروه ادامه دهندگان ظلم به پایان می‌رسد. زیارت عاشورا علاوه بر آثار فردی دارای آثار اخروی، اجتماعی می‌باشد و باعث وحدت جامعه و زنده ماندن روح ایثار و فداکاری می‌شود و عدم توجه به تولی و تبری پیامدهای ناگواری ماننداستحاله فرهنگی، ذلت، خواری و … را به دنبال دارد.

کلیدواژه‌ها: تولی، تبری، زیارت عاشورا