اولاً، منصب قضاوت بر خلاف برخى ديدگاه ها كه آن را موقعيت ممتاز شغلى مى دانند، در اسلام به عنوان تكليفى خطير است.
در خطرناك بودن اين منصب همان بس كه رسول مكرّم اسلام صلى الله عليه وآله مى فرمايد: «كسى كه به عنوان قاضى منصوب مى شود مانند آن است كه بدون كارد ذبح گردد».
يا در جايى ديگر مى فرمايند: «قضات چهار دسته اند: دسته اول آنان كه بدون علم حكم به ناحق مى كنند. دسته دوم كسانى كه با علم حكم به ناحق مى كنند. دسته سوم آنان كه بدون علم به حق حكم مى كنند. و دسته چهارم كسانى كه با علم به حق حكم مى كنند. سه دسته اول همگى در جهنم اند و فقط دسته چهارم جزو نجات يافتگان خواهند بود».
ثانياً، طبق فتاواى مراجع تقليد و علماى دين و بنا به تأكيد حُكم عقل، قاضى بايد در نهايت عدالت و به دور از تأثيرپذارى از عوامل احساسى، عاطفى اقدام به بررسى ادعاهاى طرفين و صدور حُكم كند. قاضى گاهى نياز به ديدن صحنه هاى جنايت و شنيدن حوادث خشونت بار و جرائم پيدا مى كند.
اين در حالى است كه خصوصيات خاص فيزيولوژيكى، روانى، عاطفى و هيجانى زن در اين گونه موارد او را به نحو معنادارى از مرد متمايز مى كند. به بعضى از يافته هاى علوم تجربى و رفتارى معاصر در اين موضوع اشاره مى كنيم:
الف. زنان و مردان در نوع هشيارى متفاوت هستند: مردان هشيارى با ديد متمركز دارند و زنان هشيارى با حواس و ديد باز. همين مسئله در نوع قضاوت مرد و زن تأثير مى گذارد.
مردان در صدور رأى، تمام جوانب مخفى رأى را مى بينند اما خانم ها به اشد مجازات فكر مى كنند. زيرا همان گونه كه در ابراز محبت سريع هستند در اعمال خشم هم شديد هستند.
زنان از هر 100 محركه، 90 محركه را درك مى كنند و ذهن آنها معمولاً شلوغ تر از مردان است. از اين رو در تصميم گيرى ها با هم متفاوت هستند. اين متمركز بودن مردان و گسترده نگرى زنان در تصميم گيرى هاى آنها نقش بسيار مؤثرى ايفا مى كند»
ب. حافظه و ضبط: «زنان در حافظه فورى از مردان برترند و در حافظه غيرفورى (درازمدت) مردان بر زنان برترى دارند».
ج. هيجان پذيرى: «زن هميشه هيجان پذيرتر و هيجانى تر از مرد در نظر گرفته شده است».
«ترمن و ميلز واكنش هاى افراد بزرگسال زن و مرد را در موقعيت هايى كه سبب ايجاد ترس، خشم، نفرت و ترحم مى شوند مشاهده كرده اند و نه تنها به اختلافات كميتى (كه زنان هيجانى ترند) بلكه به اختلافات كيفيتى هم برخورد كرده اند».
خلاصه آنكه اقتضائات جسمى، روانى و عاطفى زن به نحو چشمگيرى متمايز از مرد است كه اين اختلاف مقتضى تقسيم وظائف و توانمندى ها در ابعاد مختلف فردى و اجتماعى خواهد بود كه شامل بحث قضاوت نيز مى گردد. البته از نظر علمى، زن مى تواند مسائل حقوقى اسلام را از روى اجتهاد استنباط كند و شاگردانى تربيت كند كه در مسند قضا بنشينند اما از جهت اجرايى سزاوار است كه از منازعات به دور باشد)