نور الزهرا (سلام الله علیها)

«لولاک یا محمد ما خلقت الأفلاک ولولا علی ما خلقتک ولولا فاطمة ما خلقتکما؛ ای محمد! اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم و اگر علی نبود، تو را و اگر فاطمه نبود شما دو نفر را خلق نمی کردم.» (1)

این سخنی است که خداوند بلند مرتبه و یکتا، در مقام حضرت زهرا(سلام الله علیها) بیان داشته است. امّا آیا این حدیث نشانگر این است که حضرت زهرا(س) شأن بالاتری نسبت به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و حضرت امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) دارند؟
این روایت در بیان نقش و اهمیت وجود مقدس پیامبر گرامی اسلام(ص) و حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) است؛ چرا که هدف خداوند متعال از آفرینش بدون وجود پیامبر اکرم (ص) محقق نمی شود. به عبارت دیگر، در این روایت، بیان شده است که هدف خلقت بدون وجود یکی از این سه نفر محقق نمی شد. امّا هدف از آفرینش انس و جن چیست؟
قرآن می فرماید: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ اْلإِنْسَ إِلاّ لِیَعْبُدُونِ»(1) یعنی هدف از آفرینش رسیدن انس و جن به مقام عبودیت است. منظور از عبودیت، صرفا عبادت ظاهری نماز و روزه نیست؛ بلکه عبارت است از مقام کمالی که انسان باید به آن برسد و از تمام اسارتها و بندگی ها رها گردد و تنها بنده ی خداوند متعال باشد و به انجام رسیدن این مقام جز با هدایت پیامبر اکرم (ص) محقّق نمی شود. چرا که جز رسول اعظم(ص) کسی نتوانست ندای «لا اله الا الله» را در زمین و بر قلبها جاری کند. از این رو خداوند در حدیث قدسی می فرماید: «لولاک یا محمد لما خلقت الافلاک».
نباید از جمله دوم چنین برداشت شود که مقام حضرت علی (ع) از پیامبر اکرم (ص) بالاتر است، در صورتی که خود حضرت علی علیه السلام فرموده اند: «انا عبد من عبید محمد (ص): یعنی من بنده ای از بندگان حضرت محمد (ص) هستم.» (2)
مقصود این حدیث این است که بگوید: هدف و علت غایی آفرینش حضرت رسول (ص)، یعنی هدایت و راهنمایی انسانها، به وسیله ی ولایت و امامت حضرت علی(ع) استمرار پیدا می کند. بنابراین اگر علی(ع) آفریده نمی شد، آفرینش حضرت رسول(ص) به سرانجام نمی رسید. به همین خاطر است که خداوند متعال در ادامه این حدیث قدسی می فرماید: «لولا علی لما خلقتک».
بر همین اساس، حدیث اشاره می کند که  اگرحضرت فاطمه صدیقه(س) نبودند، ولایت استمرار پیدا نمی کرد. زیرا او ظرف امامت و درخت نبوت و ولایت اند و اگر حضرت زهرا(س) نبودند، درخت نبوت و ولایت بدون میوه می ماند؛  از این رو خداوند کریم فرمود: «و لولا فاطمه لما خلقتکما».

پی نوشت:
1.       میر جهانی «ره» در کتاب الجنة العاصمة ص 148؛ همچنین علامه مرندی در کتاب «ملتقی البحرین» صفحه 14 و علامه نمازی شاهرودی در کتاب مستدرک سفینة البحار (درباره «خلق») و آیت الله گرامی در کتاب لولا فاطمه آورده اند.
2.       سوره ذاریات، آیه 56.
3.       الکافی ج 1 ص89  باب الکون و المکان …..  ص 88.

منبع: پاسخ به پرسش «آیا حدیث ‘لولا فاطمة ما خلقتکما’ درست است؟» در سایت حوزه؛ با تصرّف.

میرعیسی خانی