نور الزهرا (سلام الله علیها)

نام و نام خانوادگی: زلیخا شجاعی

عنوان: بررسی موارد تخفیف مجازات زن در حقوق کیفری ایران و مبانی فقهی آن در فقه امامیه.

استاد راهنما: آقای قهرمان شجاعی

چکیده

    در تحقیق حاضر با عنوان «بررسی موارد تخفیف مجازات زن  در حقوق کیفری ایران و مبانی آن در فقه امامیّه»سعی شده است با استفاده از منابع معتبر فقهی و نظریات علمای شیعه، حقوقدانان و نویسندگان کتب معتبر حقوقی، این موارد را به جامعه زنان جمهوری اسلامی ایران معرفی نموده و با یافتن مبانی فقهی آنها از قرآن و احادیث ائمه اطهار(علیهم السلام) و قواعد فقهی مرتبط با موضوع، در جهت وجود و اثبات مشروعیت آن، گامی پربار برداشته باشم.

این تحقیق در 7 فصل تدوین شده است که عبارتند از:

-        فصل اول: کلیات؛ که شامل تعریف و تبیین موضوع، اهمیت و اهداف تحقیق، سوابق موضوع تحقیق و…. می باشد.

-        فصل دوم: با عنوان مفهوم جرم و جزا، در دو بخش تدوین گردیده است. بخش اول، کلیات و مبانی که به طور کلی درباره تعریف جرم در فقه و حقوق، اصل قانونی بودن جرائم و مجازات ها، اصل شخصی بودن مجازات ها، انواع مجازات ها، اهداف مجازات ها و…. به بحث می پردازد.     و در بخش دوم، با عنوان حدود و تعزیرات، به تعریف حد و تعزیر و اهمیت آنها اشاره شده است.

-        فصل سوم: زن در آئینه حقوق که نگاهی اجمالی به بحث حقوق زن در قانون اساسی و قوانین کیفری، دارد.

-        فصول چهارم تا هفتم، که فصول اصلی این تحقیق را تشکیل می دهند، به بررسی این عناوین در هر فصل می پردازد:

تعاریف لغوی و اصطلاحی، طرق اثبات، شرایط تحقّق، نحوه مجازات مرد و زن در آیات و روایات، تفاوت مجازات آنها از دیدگاه فقها، حقوقدانان مشهور و….

-        و مبحث آخر هم نتیجه گیری از فصول می باشد.

نتیجه گیری

    با توجه به مطالب ارائه شده، روشن می شود که به یقین دین محمد مصطفی(صلوات الله علیه و آله و سلّم) یعنی دین اسلام، دین خاتم است که دین برتر و کاملتر از همه ادیان پیش از خود می باشد. این دین آسمانی و معجزه الهی آن یعنی قرآن مکرّم، به اتفاق دوست و دشمن، احیاکننده حقوق زن است. مخالفان، لاأقل به این اندازه اعتراف دارند که قرآن کریم در عصر نزولش، گام های بلندی به سود زن و حقوق انسانی او برداشت.

    این رساله، تحقیقی است که در آن به یکی از مسائل مهم حوزة زنان یعنی مواردی که زنان در مجازات از تخفیف برخوردار هستند، به بحث پرداخته است. در همین راستا بر آن شدیم تا در مجازاتِ جرائمی که زن و مرد به طور مشترک، مرتکب آن شده اند، به جستجو پرداخته و وجه افتراق مجازات آنها را بیابیم.

    و به این نتیجه رسیدیم که، نگرش اسلام به حقوق زن و به تبع آن، نگرش فقهای شیعه امامیه و همچنین حقوقدانان، نگرشی کاملاً مثبت و از روی عدالت و انصاف است که اگر دیدگاه دین شریف اسلام غیر از این بود، باید تعجب می کرد.

 نظرات دانشمندان فقه و حقوق در خصوص مجازات های مستوجب حدّ، در موارد زیر خلاصه می شود:

-        اگر زن و مرد نامَحرم با هم عمل مُنافی عفّت انجام دهند، در صورتی که مرد زانی، در حین ارتکاب آن عمل، دیوانه باشد، به نظر اکثر فقهای شیعه، محکوم به حدّ می شود، ولی اگر زن دیوانه باشد، حد از او ساقط می شود که البته دلایل خود را هم در این زمینه بیان داشته اند.

مورد دوم در این بخش، تفاوت در مجازات زن و مرد بکر بود. مشهور فقهای امامیه بر این قول هستند که زانی بکر، اول تازیانه می خورد، بعد سرش تراشیده می شود و در آخر او را به شهر دیگری تبعید می کنند. در حالیکه زانیه بکر، فقط صد تازیانه می خورد و برای زن سرتراشی و تبعید نیست.

و مورد سوم از موارد تخفیف مجازات زن در این بخش، مربوط به بحث اکراه زن و مرد به زنا بود. در این قسمت، نسبت به تحقق اکراه در مرد، میان فقها اختلاف دیدگاه وجود داشت، با این حال، نظریه فقهای اهل تشیّع در مورد اکراه زن، مثبت بود و همگی بر عدم وجوب حدّ بر زن، حکم داده بودند.