معرفت نصب کعبه و دحو الارض
و إن تَعُدُّوا نِعمَتَ اللهِ لا تُحصُو ها
( ابراهیم /14)
از جمله نعمتهای بزرگ الهی ، آن است که کعبه را خانه خویشتن قرار داده و به مردم اذن داده است
که قصد زیارت آن کنند و از آنها کعبه را زیارت خود پذیرفته است
و زیارت را مورد پاداش و قبول و رضای خود شمرده است
و به جانم سوگند که این منتهای لطف و ارفاق و کرم است.
برای این نعمت صورت و حقیقتی است:
اما صورت آن ؛ خدای تبارک و تعالی در این روز زمین را برای سکنای بنی آدم و معیشت آن بنا فرمود
و زمین هر چه از نعمات در آن است حتی بدنهای ما و ارزاق ما تماماً از چیزهایی است
که در این روز از رحمت حق انتشار یافته است…
و حقیقت آن اگر بشناسی بر حیرت می افزاید؛ و آنکه آنچه را اهل حق و کشف آن را فهمیده
و به آن اخبار اهل بیتِ وحی (علیهم السلام) اشاره نموده است
آن است که خدای تبارک و تعالی آدم را آفرید و آن را در «عالم مثال» قرار داد
و آن بهشتی است که آدم از آن به زمین نزول نمود،سپس او را به زمین فرود آورد
تا از این سفر تمام آنچه را که در عالم برزخ از نعمت های مثالی مهیا ساخته است استفاده نماید.
پس عارفِ مراقب برای روز «دحو الارض» به ازای تمام این نعمت ها شکری بر خویشتن واجب می بیند
و در این حال از حقیقت قلب خود معتقد می شود به این که قادر بر ادای حق چیز حقیری از اجزای کوچک آن نیست
هرچند برای این شکرانه از تمام عابدین و شاکرین کمک بطلبد و همگی أَبَدُ الأَبَدین مشغول به شکر شوند.
(میرزا جوادآقا ملکی تبریزی،المراقبات)